Missing pieces of the Gypsy Girl Mosaic in the United States was sent to Turkey

Çingene Kızı mozaiğinin ABD'nin Ohio eyaletindeki Bowling Green Eyalet Üniversitesinde sergilenen kayıp parçaları Türk yetkililer tarafından teslim alındı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Bowling Green Eyalet Üniversitesi arasında daha önce imzalanan sözleşme uyarınca Zeugma Mozaiklerine ait 12 parçanın teslimi için üniversitede merasim düzenlendi.

Törene Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri, Türkiye'nin Chicago Başkonsolosu Umut Acar, Washington Kültür ve Tanıtma Müşaviri Sedat Gönüllüoğlu, Bowling Green Eyalet Üniversitesi Rektörü Dr. Rodney Rogers ve eserle alakalı süreçlerde işlev alan çok sayıda bilgi insanı dahil oldu.

 Türk Hava Yolları uçağıyla getirilecek

ABD'nin Chicago kentinden 26 Kasım'da  Türk Hava Yolları uçağıyla Gaziantep'e getirilecek "Çingene Kızı" mozaiğinin kayıp parçalarının sergileneceği Zeugma Mozaik Müzesi'nde hazırlıkların tamamlandığı belirtilmişti.

Gaziantep'in Nizip ilçesi Belkıs Mahallesi sınırları içindeki Zeugma Antik Kenti'nden yurt dışına kaçırılan "Çingene Kızı" mozaiğinin kayıp 12 parçasının Türkiye'ye getirilmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ABD'nin Bowling Green Eyalet Üniversitesi arasında protokol imzalanmıştı.

Bowling Green Eyalet Üniversitesi için taklitleri yapılacak

Zeugma Mozaik Müzesi'nde sergilenecek eserler, "Çingene Kızı"nın yakınlarında oluşturulmaya başlanan geçici alanda görülebilecek. Daha sonra ise parçalar sürekli yerlerine yerleştirilecek.

Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Bowling Green Eyalet Üniversitesindeki Wolfe Sanat Merkezi'nde sergilenmek üzere eserlerin replikalarının yaptırılmasını üslenirken, parçaların Türkiye’ye nakliyesi Kültür ve Turizm Bakanlığınca gerçekleştirilecek.

İlk olarak 2012 yılında girişimleri yapılan 12 parçayla alakalı daha kapsamlı icraat 2017 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanlığı uhdesinde devam etmişti.

1965 yılından beri ABD'de üniversitede sergileniyordu

1960'lı yıllarda Zeugma Ören Yeri'ndeki firari kazılarda yurt dışına çıkarılan ve 1965'te Bowling Green Devlet Üniversitesince 35 bin dolar karşılığında Peter Marks isimli sanat tacirinden satın alınan Zeugma Mozaikleri, o tarihten bu yana üniversitedeki Wolfe Sanat Merkezi girişinde üzeri cam panel içinde döşenmiş vaziyette sergileniyordu.

   Fırat Nehri kıyısında, milattan önce 2'nci ve 3'üncü yüzyıllara tarihlenen  görkemli mozaiklerle süslenmiş Roma evlerini bünyesinde barındıran Zeugma Antik Kenti'nden çıkarılan ''Çingene Kızı''nın bulunma hikayesi de kendisi kadar etkileyici.

Çingene Kızı mozaiği, Zeugma Antik Kenti kazılarına o  devre başkanlık eden emekli  talim  mensubu Rifat Ergeç ve ekibi tarafından, 1998 yılındaki kurtarma kazıları  esnasında, bir vatandaşın gösterdiği Kelekağzı bölgesinde açılan  tahminen 15 metrekarelik  bozma edilmiş mozaiğin üzerindeki kırık bir sütunun kaldırılmasıyla  kazara bulundu.

Çingene Kızı yasa dışı yollarla yurt dışına kaçırıldı

Bir villanın yemek odasının zeminindeki  hayli bölümü  bozma edilmiş mozaiği, kaçakçıların, üzerindeki sütun  sebebiyle  ayrım etmediği belirlenmişti.

Kulağındaki küpeler, iri gözleri ve başındaki bağ  sebebiyle "Çingene Kızı" olarak adlandırılan mozaik, bulunduğu günden itibaren Gaziantep'in tanıtımına büyük katkı sağlıyor.

1960'lı yıllarda  firari kazılar  esnasında parçalanan ve  kanun dışı yollarla yurt dışına kaçırılan Çingene Kızı mozaiğinin 12 kayıp parçasının ise yıllar sonra ABD'nin Bowling Green State Üniversitesi'nde dekorasyon amaçlı sergilendiği tespit edildi. 

2012 yılında Türkiye'ye iade talebinde bulunuldu

Dr. Stephanie Hooper tarafından 2012 yılında yapılan araştırmada, Bowling Green State Üniversitesi'nce 35 bin dolar karşılığında satın alınan mozaiklerin, Zeugma Antik Kenti  asıllı olduğu belirlendi.

Kültür ve Turizm Bakanlığının bundan  muttali olması üzerine, antik kentin kazı başkanı Prof. Dr. Kutalmış Görkay'dan konuyu incelemesi ve bir rapor hazırlaması istendi.  

Görkay'ın hazırladığı raporda, üniversitede sergilenen eserlerin, Çingene Kızı mozaiğinin bordüründen çalınan parçalar olduğunu ortaya koyması üzerine Bakanlık, 2012 yılında resmi olarak mozaiklerin Türkiye'ye iadesini istedi.

 26 Kasım 2018'de Chicago'dan Türkiye'ye getirilecek

Yaklaşık 5,5  sene süren görüşmeler sonucu 15 Mayıs'ta Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ABD’nin Bowling Green Eyalet Üniversitesi arasında Zeugma mozaiklerine ait 12 parçanın Türkiye’ye getirilmesine ilişkin protokol imzalandı.

Gaziantep'te büyük bir heyecanla  karşılanan bu haber üzerine, Çingene Kızı mozaiğinin sergilendiği Zeugma Mozaik Müzesinde geçici sergileme alanı oluşturulması için başlatılan çalışmalarsa halihazırda devam ediyor.

Bir müddet müzedeki geçici platformda halka açık olarak sergilenecek parçalar, daha sonra aslına uygun restore edilerek özgün yerlerine yerleştirilerek tekrar ziyaretçilerin ziyaretine açılacak.